Lịch Sử Hình Thành Và Phát Triển Của Môn Pickleball

Nguồn gốc Pickleball

Lịch sử hình thành và phát triển của môn pickleball bắt đầu từ một buổi chiều mùa hè năm 1965 trên hòn đảo Bainbridge thuộc bang Washington, Mỹ. Lúc đó, Joel Pritchard – một nghị sĩ tiểu bang và sau này là phó thống đốc bang – cùng bạn ông là Bill Bell đang tìm cách giải trí cho gia đình vào cuối tuần. Không ngờ rằng, ý tưởng đơn giản từ một bộ dụng cụ tạm bợ đã trở thành nền móng của một trong những môn thể thao phát triển nhanh nhất tại Hoa Kỳ và đang lan rộng toàn cầu.

Bối cảnh ra đời môn pickleball

Sau khi trở về nhà từ một buổi đánh golf, Joel Pritchard và Bill Bell nhận ra rằng không có đủ thiết bị để chơi cầu lông cùng gia đình. Họ bắt đầu tận dụng những gì có sẵn: vợt bóng bàn, một quả bóng nhựa đục lỗ và lưới hạ thấp của sân cầu lông. Điều này đã tạo nên cấu trúc ban đầu của môn pickleball: lưới thấp, sân nhỏ hơn tennis và sử dụng bóng nhẹ.

Ngay trong buổi chiều hôm đó, cả gia đình Pritchard đã bắt đầu chơi thử. Họ điều chỉnh luật sao cho dễ tiếp cận, và mục tiêu chính là cho cả người lớn và trẻ em cùng chơi được. Môn thể thao mới bắt đầu được yêu thích trong cộng đồng địa phương và dần lan rộng.

Vai trò của Joel Pritchard và cộng sự trong việc định hình môn chơi

Trong quá trình hình thành, ba người có công lớn nhất là:

• Joel Pritchard – người khởi xướng, tạo dựng luật chơi nền tảng.
  
• Bill Bell – đồng sáng lập, giúp phát triển thiết bị và thử nghiệm các điều chỉnh.
  
• Barney McCallum – bạn của Joel, người tham gia sau nhưng đã đóng vai trò sản xuất vợt đầu tiên và đặt nền móng thương mại hóa môn chơi này.
  

Ba người không chỉ tạo ra luật, mà còn xây dựng các nguyên tắc an toàn, chuẩn hóa kích thước sân, chiều cao lưới và thiết kế vợt để dễ nhân rộng.

Tại sao lại gọi là “Pickleball”?

Có hai giả thuyết phổ biến về cái tên “pickleball”:

• Giả thuyết 1: Tên được đặt theo con chó của gia đình Pritchard – Pickles. Con chó này thường chạy theo quả bóng và tha về. Tuy nhiên, một số thành viên gia đình phủ nhận điều này vì con chó được nhận sau khi môn chơi đã được đặt tên.
  
• Giả thuyết 2 (được tin cậy hơn): Tên “pickleball” lấy cảm hứng từ “pickle boat” – thuật ngữ chỉ chiếc thuyền trong đua chèo được ghép từ các tay chèo còn dư sau các đội chính. Môn thể thao này cũng kết hợp các yếu tố từ tennis, cầu lông và bóng bàn – nên gọi là pickleball.
  

Dù lý do nào đúng, cái tên đã trở thành biểu tượng và hiện diện trong tất cả các giải đấu lớn trên thế giới.

Những yếu tố giúp pickleball lan rộng từ đảo Bainbridge

Lịch sử hình thành và phát triển của môn pickleball không dừng lại ở sân sau nhà Pritchard. Môn chơi phát triển mạnh nhờ:

• Chi phí thấp: Dụng cụ rẻ, sân có thể dựng tạm, phù hợp cả sân trong nhà và ngoài trời.
  
• Luật đơn giản: Người chơi ở mọi độ tuổi đều có thể hiểu luật trong vài phút.
  
• Cảm giác thi đấu mạnh mẽ nhưng ít chấn thương: Vì bóng nhẹ, sân nhỏ, tốc độ vừa phải nên thích hợp cho người trung niên và cao tuổi.
  

Pickleball hiện nay

Từ năm 2005 trở đi, với sự thành lập của tổ chức USA Pickleball Association (USAPA), môn thể thao này có hệ thống thi đấu, tiêu chuẩn hóa sân bãi và lan rộng sang Canada, châu Âu, châu Á. Năm 2022, môn chơi này được công nhận là môn thể thao phát triển nhanh nhất tại Hoa Kỳ.

Sự ra đời của Pickleball: Từ sân cầu lông cũ đến luật chơi chính thức

Lịch sử hình thành và phát triển của môn pickleball gắn liền với ba người đàn ông, một sân cầu lông bỏ trống, và nhu cầu tìm kiếm hoạt động giải trí cho gia đình. Không phải ý tưởng có sẵn, môn thể thao này ra đời một cách ngẫu nhiên, nhưng lại phát triển dựa trên tinh thần cộng đồng, tính đơn giản, và sự dễ tiếp cận của nó.

Trong phần này, bạn sẽ hiểu được cách mà pickleball – từ một môn chơi không tên – trở thành môn thể thao được tiêu chuẩn hóa với luật thi đấu rõ ràng và dụng cụ riêng biệt.

Những nhà sáng lập và mục đích ban đầu: Joel Pritchard, Bill Bell và Barney McCallum

Vào năm 1965 tại đảo Bainbridge (bang Washington, Mỹ), Joel Pritchard – một nghị sĩ tiểu bang – cùng người bạn Bill Bell trở về nhà sau buổi chơi golf và thấy gia đình không có gì giải trí. Họ quyết định sử dụng sân cầu lông sau nhà để tạo ra một trò chơi mới. Không có đầy đủ thiết bị, họ tận dụng:

• Vợt bóng bàn
  
• Quả bóng nhựa đục lỗ
  
• Lưới cầu lông hạ thấp
  

Trò chơi mới ra đời không theo một công thức sẵn có, mà là sự kết hợp của điều kiện sẵn có, sự linh hoạt và thử nghiệm nhiều lần.

Vài tuần sau đó, Barney McCallum, bạn của Pritchard, được mời tham gia và trở thành người thứ ba đồng sáng lập. McCallum là người đóng vai trò then chốt trong việc sản xuất vợt gỗ đầu tiên và hỗ trợ định hình các quy tắc chơi.

Mục tiêu ban đầu của họ rất rõ ràng:

• Tạo ra một trò chơi mà cả người lớn và trẻ em có thể cùng chơi.
• Không đòi hỏi kỹ năng chuyên sâu hay thể lực vượt trội.
• Dễ học, dễ chơi, ít tốn chi phí.
  

Giai thoại về tên gọi “Pickleball” và sự thật đằng sau

Tên gọi “pickleball” nghe lạ tai, và ngay từ đầu đã có nhiều tranh luận xoay quanh nguồn gốc của nó. Trong lịch sử hình thành và phát triển của môn pickleball, có hai câu chuyện phổ biến được truyền lại:

Giả thuyết 1 – Theo tên con chó “Pickles” của gia đình Pritchard:

• “Pickles” là chú chó hay chạy theo quả bóng trong các trận chơi đầu tiên.
• Mọi người gọi đó là “Pickle’s ball” – quả bóng của Pickles.
• Sau này, cái tên “pickleball” ra đời như một cách gọi vui.

Giả thuyết 2 – Theo thuật ngữ “pickle boat” trong đua thuyền:

• “Pickle boat” là chiếc thuyền gồm các tay chèo còn lại sau khi đội hình chính đã được chọn.
• Vì pickleball là sự pha trộn của tennis, bóng bàn và cầu lông nên giống như một “pickle boat” trong thể thao.
• Vợ của Joel Pritchard – bà Joan – là người gợi ý tên này.

Sự thật được chấp nhận rộng rãi hơn hiện nay: Mặc dù chú chó Pickles có thật, nhưng nó được nuôi sau khi môn thể thao đã có tên. Vì vậy, giả thuyết “pickle boat” được cộng đồng lịch sử pickleball xem là hợp lý hơn.

Hoàn thiện những quy tắc và dụng cụ thi đấu đầu tiên

Ngay sau khi trò chơi trở nên phổ biến trong cộng đồng nhỏ ở đảo Bainbridge, nhóm sáng lập bắt đầu soạn thảo các luật chơi cơ bản, để thống nhất cách chơi và có thể chia sẻ rộng rãi hơn.

Các bước họ đã thực hiện:

1. Đo và chuẩn hóa kích thước sân: Lấy cảm hứng từ sân cầu lông đôi – dài 13,4m và rộng 6,1m.
2. Xác định chiều cao lưới: Hạ thấp hơn lưới cầu lông, trung bình 86 cm ở trung tâm.
3. Thiết kế vợt gỗ: Sử dụng gỗ ép, cắt bằng tay theo khuôn tự chế. Sau này mới phát triển thành vợt composite.
4. Quy định cách giao bóng, tính điểm và khu vực “no-volley zone” (vùng bếp): Những yếu tố này làm nên đặc trưng riêng của pickleball, khác biệt rõ rệt so với tennis hoặc cầu lông.
   

Đặc điểm của dụng cụ thi đấu đầu tiên:

Với những tiêu chuẩn đơn giản đó, môn pickleball nhanh chóng được áp dụng tại các trung tâm cộng đồng, trường học và khu dân cư khắp nước Mỹ.

Sự phát triển của Pickleball tại Mỹ: Vai trò của Hiệp hội Pickleball Hoa Kỳ (USAPA)

Sau khi được sáng tạo trên đảo Bainbridge, pickleball dần trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống cộng đồng tại Mỹ. Tuy nhiên, để từ một trò chơi gia đình phát triển thành môn thể thao có hệ thống giải đấu, quy chuẩn sân bãi và hàng triệu người chơi, không thể thiếu vai trò của Hiệp hội Pickleball Hoa Kỳ (USAPA).

Sự ra đời của USAPA

Năm 2005, USA Pickleball Association (USAPA) được thành lập. Đây là một bước ngoặt trong lịch sử hình thành và phát triển của môn pickleball. Trước thời điểm đó, pickleball được chơi tự phát, thiếu chuẩn hóa về luật lệ và thiết bị.

USAPA được thành lập với ba mục tiêu chính:

• Chuẩn hóa luật chơi và dụng cụ thi đấu.
  
• Hỗ trợ các câu lạc bộ, cộng đồng và trường học tổ chức sân chơi.
  
• Quảng bá pickleball ra phạm vi toàn quốc và quốc tế.
  

Những bước phát triển lớn dưới sự dẫn dắt của USAPA

Dưới đây là những dấu mốc đáng chú ý:

Ảnh hưởng thực tế tại Hoa Kỳ

Nhờ sự điều phối của USAPA, pickleball đã:

• Tăng số người chơi từ 100.000 (2005) lên hơn 5 triệu người (2023).
  
• Có mặt tại các trường học, viện dưỡng lão, trung tâm cộng đồng.
  
• Trở thành một trong những môn thể thao có tốc độ phát triển nhanh nhất tại Mỹ, được công nhận bởi Sports & Fitness Industry Association (SFIA).
  

USAPA không chỉ giữ vai trò điều phối, mà còn là đầu mối giúp môn thể thao này trở nên chuyên nghiệp, bền vững và có định hướng phát triển toàn diện trên mọi cấp độ.

Sự lan tỏa của Pickleball: Hành trình vươn ra thế giới và đến châu Á

Sau khi phát triển mạnh tại Mỹ, pickleball bắt đầu hành trình mở rộng toàn cầu. Trong lịch sử hình thành và phát triển của môn pickleball, giai đoạn từ năm 2015 trở đi đánh dấu sự lan tỏa rõ rệt tại châu Âu, Nam Mỹ, Úc và đặc biệt là châu Á.

Các khu vực chính pickleball đã lan đến

Các yếu tố thúc đẩy sự lan rộng

• Thiết bị đơn giản, dễ tiếp cận: Bóng nhựa, vợt nhẹ, sân nhỏ phù hợp không gian hẹp.
  
• Chi phí rẻ: Có thể tổ chức sân ngoài trời, trong nhà mà không tốn nhiều.
  
• Dễ chơi cho mọi lứa tuổi: Phù hợp cả người cao tuổi và trẻ em.
  
• Tính cộng đồng cao: Pickleball là môn chơi đôi, tăng sự gắn kết giữa các thế hệ.
  

Pickleball tại châu Á – trường hợp điển hình của Việt Nam

Tại Việt Nam, pickleball mới du nhập vài năm gần đây nhưng đã có:

• Các câu lạc bộ ở TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng.
  
• Nhiều trường quốc tế và trung tâm thể thao đưa vào chương trình huấn luyện.
  
• Giải Pickleball Việt Nam Mở rộng được tổ chức từ 2022, thu hút VĐV trong và ngoài nước.
  

Các nền tảng như Facebook, TikTok cũng đóng vai trò quảng bá mạnh khi nhiều vận động viên và người chơi chia sẻ video, bài hướng dẫn và hình ảnh thi đấu

Vai trò của các tổ chức quốc tế trong việc lan tỏa

• International Federation of Pickleball (IFP): Điều phối giải đấu quốc tế, kết nối các hiệp hội quốc gia.
  
• Asia Federation of Pickleball (AFP): Tổ chức giải đấu khu vực, hỗ trợ xây dựng liên đoàn tại các nước châu Á.
  
• USAPA: Tiếp tục hỗ trợ xuất bản tài liệu, huấn luyện HLV, quy chuẩn hóa luật thi đấu.

Pickleball tại Việt Nam: Lịch sử du nhập và quá trình xây dựng cộng đồng người chơi

Lịch sử hình thành và phát triển của môn pickleball trên thế giới khởi đầu tại Mỹ, nhưng tại Việt Nam, hành trình phát triển của bộ môn này mới chỉ thực sự bắt đầu trong vài năm gần đây. Tuy nhiên, tốc độ lan tỏa của pickleball trong nước đang diễn ra nhanh chóng, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng.

Giai đoạn du nhập (2018–2020)

Khoảng cuối năm 2018, pickleball bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam thông qua cộng đồng người nước ngoài sinh sống và làm việc tại các khu đô thị lớn. Một số nhóm nhỏ ban đầu hình thành từ:

• Giáo viên quốc tế tại các trường quốc tế.
  
• Doanh nhân nước ngoài có thói quen chơi pickleball mỗi tuần.
  
• Du học sinh và người Việt định cư trở về mang theo dụng cụ và thói quen chơi.
  

Thời gian đầu, người chơi thường mượn sân tennis hoặc cầu lông để dựng tạm sân pickleball. Thiết bị nhập khẩu chủ yếu qua hình thức xách tay hoặc đặt hàng cá nhân.

Hình thành cộng đồng (2021–2023)

Từ năm 2021, một số cộng đồng chơi pickleball được thành lập bài bản hơn:

• Pickleball Việt Nam (Hà Nội): Nhóm cộng đồng đầu tiên tổ chức chơi thường xuyên tại các sân thể thao trong khu đô thị Ciputra.
  
• Pickleball Saigon Club (TP.HCM): Thu hút hơn 300 người chơi chỉ sau một năm, gồm cả người Việt và người nước ngoài.
  
• Các câu lạc bộ khu vực: Đà Nẵng, Hội An, Vũng Tàu, Bình Dương bắt đầu có nhóm tự phát từ năm 2022.
  

Cộng đồng phát triển dựa trên mô hình tự nguyện, kết nối qua Facebook, Zalo, Meetup và duy trì bằng lịch chơi cố định mỗi tuần.

Yếu tố giúp môn chơi lan rộng tại Việt Nam

• Không cần kỹ thuật cao ban đầu: Người mới có thể chơi tốt sau vài buổi làm quen.
  
• Chi phí đầu tư thấp: Một bộ vợt và bóng dao động 800.000 – 1.500.000 VNĐ.
  
• Phù hợp nhiều lứa tuổi: Cả người lớn tuổi và thanh thiếu niên đều có thể tham gia.
  
• Kết nối cộng đồng: Dễ tạo không khí vui vẻ, thân thiện giữa người lạ, nhất là trong môi trường quốc tế.
  

Tính đến đầu năm 2025, pickleball Việt Nam đã có hàng chục câu lạc bộ đang hoạt động, đồng thời bắt đầu có giải đấu phong trào cấp thành phố.

Lý giải sức hút: Tại sao cộng đồng Pickleball phát triển nhanh và được yêu thích?

Không phải ngẫu nhiên mà pickleball lại trở thành một trong những môn thể thao có tốc độ phát triển nhanh nhất thế giới, và giờ là tại Việt Nam. Từ lịch sử hình thành và phát triển của môn pickleball, ta thấy rằng sự thành công của nó đến từ việc đáp ứng đúng nhu cầu vận động, giao lưu và giải trí của xã hội hiện đại.

Tính dễ học, dễ chơi nhưng vẫn cạnh tranh

• Không cần thể lực cao: Bóng nhẹ, sân nhỏ, ít va chạm mạnh.
  
• Luật đơn giản: Có thể học trong 30 phút, chơi ngay sau 1 buổi hướng dẫn.
  
• Thi đấu chiến thuật: Đòi hỏi sự phối hợp, quan sát và ra quyết định nhanh, phù hợp người thích đấu trí.
  

So với tennis hay cầu lông, pickleball ít gây áp lực lên cơ xương khớp, nhưng vẫn giữ được tính hấp dẫn và chiến thuật.

Phù hợp với mọi đối tượng

Đây là lý do các buổi chơi pickleball thường thu hút nhóm đa dạng tuổi và nghề nghiệp.

Cộng đồng thân thiện, dễ gia nhập

• Không có rào cản trình độ: Người mới và người chơi lâu có thể đánh đôi với nhau.
  
• Không đòi hỏi trang phục hay thiết bị cầu kỳ.
  
• Tổ chức linh hoạt: Có thể chơi ở sân tennis cải tạo, sân cầu lông hoặc thậm chí sân bê tông phẳng.
  

Người chơi thường cảm thấy được chào đón, dễ bắt chuyện, và có thể quay lại chơi ngay từ lần đầu tiên.

Tiềm năng phát triển lâu dài tại Việt Nam

Với dân số trẻ, đô thị hóa nhanh, nhu cầu vận động cao nhưng quỹ thời gian hạn chế, pickleball có lợi thế cạnh tranh với các môn thể thao truyền thống:

• Ít tốn thời gian (mỗi trận chỉ 10–15 phút).
  
• Không yêu cầu huấn luyện viên chuyên nghiệp ở giai đoạn đầu.
  
• Chi phí sân thấp nếu chơi nhóm.
  

Dự kiến đến năm 2026, sẽ có các giải đấu phong trào cấp quận, tỉnh và hoạt động đào tạo pickleball trẻ em tại các trung tâm thể thao cộng đồng.